Foto: uit open bronnen
Miljoenen mensen blijven midden in de nacht wakker en er is goed bewijs dat hun hersenen op dat moment anders werken.
Wetenschappers zeggen steeds vaker dat het menselijk brein niet aangepast is om wakker te blijven na middernacht. Op dit uur van de dag veranderen emoties, denkvermogen en zelfs morele barrières en neemt het risico op impulsieve acties dramatisch toe. Wat gebeurt er ’s nachts met het menselijk brein en waarom is iemand niet aangepast aan wakker blijven, vertelt RBC-Oekraïne aan de hand van een onderzoek dat is gepubliceerd in Frontiers in Network Psychology.
Wat gebeurt er met de hersenen na middernacht?
De nacht lijkt een tijd van rust, maar vanuit neurobiologisch oogpunt is het een periode waarin onze hersenen volgens andere wetten beginnen te werken.
Volgens onderzoekers van Harvard University neemt na middernacht de activiteit af van zenuwstelsels die verantwoordelijk zijn voor zelfbeheersing en kritisch denken. Maar de reactie op negatieve prikkels, angst, vrees en eenzaamheid neemt toe.
Iemand die op dit tijdstip niet slaapt, neemt de wereld om zich heen somberder waar dan hij in werkelijkheid is. Daarom komen negatieve gedachten, wanhoop en gevaarlijke impulsen – van overeten tot alcoholmisbruik of zelfs zelfdestructief gedrag – ’s nachts vaker voor.
De theorie van de geest na middernacht
Een groep neurowetenschappers heeft een hypothese voorgesteld met de naam Mind After Midnight. Het verklaart dat menselijk gedrag wordt bepaald door een natuurlijk 24-uurs ritme – de circadiane cyclus. Overdag zijn onze hersenen ingesteld op activiteit, leren en sociaal contact. s Nachts herstelt het zich.
Wanneer iemand deze cyclus verstoort – bijvoorbeeld door ’s nachts door te werken of te kampen met slapeloosheid – komen de hersenen in een staat van dissonantie. Neurotransmitters die de stemming en motivatie regelen veranderen van activiteit, waardoor de gevoeligheid voor risico’s toeneemt en het logisch denken wordt belemmerd.
Evolutionaire verklaring
Evolutionair gezien sliepen mensen ’s nachts toen jagen onmogelijk was en gevaren letterlijk in het donker op de loer lagen. Daarom zijn onze hersenen gewend om tijdens de duisternis waakzaam en alert te zijn. Ooit hielp dit om roofdieren te ontwijken, maar tegenwoordig leidt het tot nachtelijke overgevoeligheid – iemand reageert overmatig op bedreigingen, zelfs denkbeeldige.
Waarom de nacht een risicotijd is
Studies tonen aan dat tussen middernacht en 6 uur ’s ochtends het risico op zelfmoord drie keer hoger is dan overdag. Overdoses en het gebruik van illegale middelen nemen ook toe in deze periode.
De auteurs van de theorie geven twee voorbeelden. Het eerste is een drugsverslaafde die overdag met succes zijn verlangens onder controle houdt, maar ’s nachts faalt. Het tweede is een student die door slapeloosheid geleidelijk de hoop en het vermogen om rationeel te denken verliest. Beide situaties laten zien hoe “geest na middernacht” gevaarlijk kan worden.
Wat de onderzoekers zeggen
“Miljoenen mensen zijn midden in de nacht wakker en er zijn sterke aanwijzingen dat hun hersenen op dat moment anders werken. We moeten dit probleem verder onderzoeken, omdat het direct van invloed is op de gezondheid en veiligheid van mensen,” merkt neurowetenschapper Elizabeth Clurman van Harvard op.
Tot nu toe begrijpen wetenschappers nog niet helemaal hoe slaaptekort en veranderde circadiane ritmes het beloningssysteem beïnvloeden – dat wil zeggen, hoe de hersenen de gevolgen van hun acties evalueren. Dit is belangrijk voor beroepen met nachtdiensten: artsen, piloten, politieagenten, reddingswerkers.
Slaap als veiligheid
Slaaptekort verstoort de balans tussen dopamine, serotonine en cortisol, stoffen die motivatie, emotie en stress reguleren. Wanneer deze processen verschuiven, is het moeilijker voor een persoon om de realiteit adequaat in te schatten, impulsen te controleren en beslissingen te nemen.
Wetenschappers benadrukken dat zelfs een paar opeenvolgende nachten zonder normale slaap de perceptie van de wereld kan veranderen – het lijkt vijandig en de toekomst hopeloos.
Wat te doen als je niet kunt slapen
Experts adviseren om werk, emotionele beslissingen of actief gebruik van gadgets na middernacht te vermijden. Als slapeloosheid regelmatig voorkomt, is het belangrijk om naar een specialist in slaapgeneeskunde te gaan. De beste strategie is om een stabiel schema aan te houden: ga op dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op, zelfs in het weekend.
Opmerkingen:
